Trong văn hóa Việt Nam, chữ “Phúc” mang ý nghĩa may mắn, tốt lành và sự phù hộ. Được sử dụng rộng rãi trong kiến trúc phong thủy và trang phục, chữ “Phúc” mang ý nghĩa đẹp đẽ và thiêng liêng. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu về nguồn gốc và ý nghĩa của chữ “Phúc”, cũng như cách treo chữ “Phúc” đúng cách và những bức thư pháp đẹp viết bằng chữ Hán và chữ Việt.
Chữ Phúc trong Giáp Cốt Văn
1. Nguồn Gốc Hình Thành Chữ Phúc
Hình ảnh của chữ “Phúc” trong Giáp Cốt Văn là một người dùng hai tay cầm rượu giơ cao để tế thần linh, cầu phước. Chữ “Phúc” bao gồm bộ thị 示 kết hợp với ký tự phúc (nhất 一, khẩu 口, điền 田). Bộ thị 示 ban đầu là hình vẽ của một bàn thờ. Ký tự phúc từng được biểu thị bằng hình vẽ của một can rượu. Hình ảnh can rượu tượng trưng cho việc cầu mong trong nhà luôn có đầy can rượu, thể hiện sự sung túc và phúc lợi của gia đình đó. Trong quá trình phát triển, hình ảnh của hai bàn tay dần được giản lược và hình thành chữ “Phúc” như hiện nay.
Diễn Biến Chữ Phúc Ở Các Thời Kỳ Và Các Thể Chữ Khác Nhau
2. Ý Nghĩa Của Chữ Phúc
Ngày nay, chữ “Phúc” được hiểu là “hạnh phúc”, trong khi trước kia nó có ý nghĩa là “phúc khí” hoặc “phúc vận”. Trong dịp đầu xuân, nhiều người treo chữ “Phúc” hoặc trang trí chữ “Phúc” để thể hiện hy vọng về cuộc sống hạnh phúc và những lời chúc tốt đẹp cho tương lai. Thói quen treo chữ “Phúc” vào mùa xuân đã trở thành một phong tục dân gian ở nhiều nước phương Đông, trong đó có Việt Nam.
Theo từ điển Khang Hi, chữ “Phúc” có nghĩa là: Hựu dã 祐也 (sự phù hộ, sự giúp đỡ của trời đất, thần linh), Hưu dã 休也 (việc tốt lành, phúc lộc), Thiện dã 善也 (việc tốt, việc lành), Tường dã 祥也 (nói về sự vật tốt lành và mang lại phúc lợi).
Trong từ điển Hán – Việt của Đào Duy Anh, Ngũ Phúc được giải nghĩa là “Năm thứ hạnh phúc: Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh”.
Vì vậy, chữ “Phúc” chỉ ám chỉ những điều tốt lành. Trong Kinh Thi, nó được chia thành 5 phúc: (1) Giàu (2) Yên lành (3) Thọ (4) Có đức tốt (5) Vui hết tuổi trời.
Vì Sao Chữ Phúc Được Treo Ngược
3. Vì Sao Chữ Phúc Được Treo Ngược
Có nhiều câu chuyện về việc treo chữ “Phúc” ngược. Một cách hiểu đơn giản là trong chữ Hán có nhiều chữ có hình dáng khác nhau nhưng cùng âm đọc. Chữ Đáo 到 (nghĩa là đến) và chữ Đảo 倒 (nghĩa là ngược, đảo ngược) có cùng âm đọc là “dào”. Khi đọc chữ “Phúc” treo ngược, nó có thể hiểu theo nghĩa là “Phúc Đáo” (phúc đến).
4. Cách Treo Chữ Phúc
Rất nhiều người hiểu sai về cách treo chữ “Phúc”. Việc này không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn ở Trung Quốc. Tờ báo Trung Quốc và tờ báo Nhân Dân Trung Quốc từng có bài viết hướng dẫn cách treo chữ “Phúc”. Dưới đây là những nội dung cần lưu ý:
-
Thời điểm dán chữ “Phúc”: Không nên treo chữ “Phúc” vào ngày ông Táo (23 tháng Chạp). Thời điểm tốt nhất để treo chữ “Phúc” là chiều ngày 30 Tết Nguyên Đán, lúc mặt trời vẫn chưa lặn. Thứ tự treo chữ “Phúc” là từ ngoài vào trong. Đầu tiên, treo chữ “Phúc” ở vị trí trong nhà mà khi bước vào cửa, đầu ngẩng lên có thể thấy ngay. Dán chữ “Phúc” màu đỏ và dán theo hướng thẳng đứng để mọi người dễ nhìn thấy và cảm nhận được năng lượng tích cực. Sau đó, dán chữ “Phúc” ở cửa để ý nghĩa “Phúc” được mở rộng ra. Cuối cùng, treo chữ “Phúc Đảo” (treo chữ “Phúc” ngược), ý nghĩa là trong suốt một năm, phúc khí từ bên ngoài đi vào trong nhà.
-
Chữ “Phúc” treo ở cửa phải cần dán thẳng: Không phải tất cả các chữ “Phúc” đều được treo ngược. Đặc biệt, chữ “Phúc” treo ở cửa chính không được treo ngược, vì ý nghĩa của chữ “Phúc” treo ở cửa là nghênh phúc, nạp phúc (mở cửa đón “Phúc”). Treo chữ “Phúc” ngược ở trước cửa chính sẽ khiến “Phúc” không thể vào trong nhà. Ngoài ra, cửa chính là nơi mọi người đi lại và nơi trang trọng nên không nên treo ngược. Nếu treo ngược, sẽ tạo cảm giác gia đình không có một năm thuận lợi.
5. Những Nơi Thích Hợp Để Treo Chữ Phúc Ngược
Chữ “Phúc” trong nhà có thể treo ngược để tượng trưng cho phúc đến. Dưới đây là một số vật phẩm và trường hợp cụ thể:
-
Treo chữ “Phúc” ở tủ đồ trong nhà: Tủ là nơi để chứa các đồ vật có giá trị. Treo chữ “Phúc” ngược tại đây biểu thị phúc khí và tài vật sẽ luôn đến với gia đình.
-
Treo chữ “Phúc” ở lu đựng nước, thùng rác, hòm, tủ quần áo trong nhà: Treo chữ “Phúc” ngược trong lu đựng nước và thùng rác để biểu thị việc những thứ không tốt sẽ được loại bỏ.
-
Treo chữ “Phúc” ở những năm đã qua trong gia đình có người gặp đại nạn: Nếu trong năm vừa qua có người trong gia đình gặp chuyện đại nạn như hỏa hoạn, tai nạn giao thông, người đó có thể tự treo chữ “Phúc” ngược với hy vọng chuyển vận tốt trong năm mới. Đây là một truyền thống từ xưa khi mọi người muốn thỉnh cầu điều tốt lành và hướng tới những điều tốt trong cuộc sống.
6. Câu Chuyện Về Chữ Phúc Treo Ngược
Có nhiều câu chuyện thú vị về việc treo chữ “Phúc” ngược:
-
Câu chuyện số 1: Trong triều đại Thanh, có lệnh treo chữ “Phúc” trên cửa chính của cung đình vào chiều ba mươi Tết. Tuy nhiên, có một lính hầu không biết đọc chữ nên treo chữ “Phúc” ngược. Khi thái tử nhìn thấy sự việc này, ông tức giận và muốn trừng phạt lính hầu đó. Tuy nhiên, quan phủ lý của thái tử đã sáng tạo ra một cách để giải thích việc treo chữ “Phúc” ngược. Ông lưu ý rằng chữ “Phúc” ngược có cùng âm đọc với chữ “Đáo” trong tiếng Trung, có nghĩa là “tới”. Vì vậy, treo chữ “Phúc” ngược có ý nghĩa là “Phúc đã tới”. Thái tử hài lòng với lời giải thích này và không chỉ không trừng phạt tên lính hầu mà còn thưởng quyền lực cho quan phủ lý và trao cho mỗi tên lính hầu năm lạng bạc.
-
Câu chuyện số 2: Một ông vua đi xem cảnh dân tình ăn Tết vào đêm ba mươi Tết và phát hiện một ngôi nhà treo lồng đèn vẽ cảnh chế nhạo hoàng hậu. Vua tức giận và treo chữ “Phúc” ngược trước nhà người đó, dấu hiệu để sai quân cấm vệ đến bắt tội. Tuy nhiên, hoàng hậu đã tỏ ra rất nhân từ và cho rằng người dân không biết viết chữ đúng cách. Do đó, hoàng hậu đã truyền cho nhân dân treo chữ “Phúc” ngược ở tất cả các ngôi nhà, làm nguôi đi sự giận dữ của vua. Câu chuyện này được coi là khởi đầu cho tục treo chữ “Phúc” ngược.
Tổng Hợp Một Số Chữ Phúc Đẹp Thư Pháp
7.1 Chữ Phúc Trong Bi, Thiếp Thư Pháp Hán
Chữ “Phúc” trên được mệnh danh là “thiên hạ đệ nhất Phúc”. Chữ “Phúc” này do hoàng đế Khang Hi sáng tạo. Chữ “Phúc” trong bi, thiếp thư pháp Hán có tự hình của 05 chữ tử 子, điền 田, tài 才, thọ 寿, phúc 福. Chữ “Phúc” này biểu thị nhiều con cháu, nhiều ruộng, nhiều tài, sự sống thọ và nhiều phúc. Đây cũng là 05 điều phúc của con người. Phong cách viết chữ “Phúc” trong các thư pháp này rất đa dạng.
7.2 Chữ Phúc Trong Thư Pháp Việt
Chữ “Phúc” trong thư pháp Việt cũng có nhiều biến thể đẹp. Dưới đây là một số ví dụ:
- Chữ “Phúc” của Hoa Nghiêm
- Chữ “Phúc” của Mỹ Lý
- Chữ “Phúc” của Lão Trọc
- Chữ “Phúc” của Phi Bảo
- Chữ “Phúc” của Đức Cường
Đây là những chữ “Phúc” được viết bằng thư pháp và có nhiều phong cách khác nhau.
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa và cách treo chữ “Phúc”. Chữ “Phúc” không chỉ mang ý nghĩa tốt lành mà còn là một biểu tượng của văn hóa và truyền thống dân tộc Việt Nam.
