Chó sói – Biểu tượng hai mặt!

Trong thế giới phương Tây và châu Mỹ thời trung đại, chó sói luôn bị coi là kẻ thù tự nhiên của con người. Sở dĩ, con người luôn đánh đuổi và tiêu diệt chó sói mà không thương tiếc. Lí do chính là do sói thường tấn công và phá hoại những gia súc (như cừu, dê, ngựa, gà tây,…) mà con người nuôi trên thảo nguyên. Sói đã trở thành biểu tượng cho sự xảo quyệt, nham hiểm và tàn bạo. Đồng thời, nó còn được liên kết với sự đói rét và khốn cùng.

Tính cách đầu gấu của sói đã được đặt là biểu trưng cho những người nam giới ít học, thậm chí còn để chỉ những người đàn ông “tấn công tình dục”. Dù đó chỉ là truyền thuyết, nhưng nó là lời cảnh tỉnh đối với những cô gái “con nhà lành” không nên mải chơi ban đêm. Ngụ ngôn La Phôngten lấy sói để mô tả những hình ảnh xấu xa, độc ác và gian trá để giáo dục trẻ em phải tỉnh táo và trau dồi phẩm chất nhân cách mình, như thật thà, hiền lành, biết thương người, vị tha và nhân hậu. Vì vậy, tất cả các cộng đồng ở châu Âu và Mỹ đều coi những phẩm chất đối lập với tính cách của sói là một giá trị đạo đức cao quý.

Đối với người Việt (Kinh), cũng tương tự, sống bằng nghề làm ruộng và chăn nuôi, con gà và con vịt là tài sản của họ. Vì thế, họ rất ghét con sói, vì sói thường tấn công và săn bắt gia súc của họ như gà, chó, lợn,… Người dân cảnh giác với những kẻ “sói” giả dối, ác độc. Họ tin rằng: “Sói vào nhà không mất gà cũng mất vịt”… Đó là lý do tại sao sói đã trở thành biểu tượng tiêu cực trong truyền thống tâm linh của người Việt.

Tuy nhiên, ở người Mông Cổ, sói lại là vật tổ (tôtem) và luôn được coi là biểu trưng tích cực. Sói đại diện cho sự khôn ngoan, kiên quyết, can đảm và không bao giờ từ bỏ. Nó là biểu tượng của bản lĩnh đến tàn bạo, sự trung thành với bản thân và sự nhất quán đối với mục tiêu đã định. Sói không từ bỏ bất kỳ con mồi nào. Đề cập đến hình ảnh này, không thể không nhắc đến tiểu thuyết nổi tiếng “Tô tem Sói” của Khương Nhung. Chính cái tên của tác phẩm đã thu hút sự chú ý, và hình ảnh sói là một biểu tượng phản ánh mâu thuẫn trong văn hóa nhân loại, vì vậy nó càng hấp dẫn hơn.

“Tô tem Sói” là một trong những tiểu thuyết bán chạy nhất trên thế giới từ khi ra mắt vào năm 2004. Tác phẩm dài 600 trang này sử dụng sói như một biểu tượng để gửi gắm những lớp mã ý nghĩa sâu sắc. Vì vậy, từ “sói” đã được nhắc đi nhắc lại hàng ngàn lần, thậm chí có các nhận xét như “sói tài giỏi hơn con người” và “binh pháp của con người học hỏi từ sói”. Sói là một biểu tượng cho sức mạnh của sự đoàn kết và khôn ngoan. Sói biết sử dụng địa hình, thời tiết và các chiến thuật săn mồi để đạt được mục tiêu. Nó còn biết loại bỏ kẻ thù và tấn công vào đúng thời điểm. Sói còn biểu trưng cho tình nghĩa gia đình, vợ chồng sói luôn trung thành với nhau và giúp đỡ nhau suốt đời. Ngoài ra, sói còn biểu trưng cho khát vọng tự do, không bao giờ chịu chung sống với con người như chó nhà. Sói luôn khao khát sống tự do và không theo bất kỳ quy tắc nào của con người.

Từ những thông điệp sâu sắc trong tác phẩm “Tô tem Sói” và các truyền thuyết khác về sói, chúng ta nhận thấy ý nghĩa của sói vượt xa cái vỏ hình thức. Chúng ta nhìn thấy sói không chỉ là một con vật, mà còn là biểu trưng cho một loại tôn kính và niềm tin vĩnh cửu vào đấng tối cao. Sói còn đại diện cho muôn loài và môi trường sống tự nhiên. Chính vì vậy, việc tàn sát sói cũng đồng nghĩa với việc tàn phá môi trường sống của chúng ta. Chúng ta cần quay lại những giá trị cổ truyền từ ngàn xưa và coi mọi loài vật, tự nhiên là “vật tổ”. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể sống tốt hơn.