Tôi xin giới thiệu đến bạn một loại lan đặc biệt – Hỏa Hoàng. Dù nhỏ nhắn, nhưng vòi bông này cực kỳ rực rỡ và đáng yêu. Nó không chỉ rẻ tiền mà còn đáng để sưu tầm. Mặc dù dễ trồng, nhưng không phải ai cũng biết cách chăm sóc nó đúng cách.
Hỏa Hoàng, hay còn gọi là Lửa Vàng, giống như một đốm lửa nhỏ trong vườn của bạn. Dường như yếu đuối và leo lét, nhưng khi có nhiều vòi bông cùng tồn tại, nó trở thành một đám cháy lớn và làm rực rỡ cả góc vườn.
Mặc dù có vẻ nhỏ bé, Hỏa Hoàng lại cực kỳ mạnh mẽ và cứng cáp với sức sống mãnh liệt. Hoa của nó có vẻ mỏng manh, nhưng lại bền bỉ. Nếu bạn chăm sóc và giữ gìn tốt, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nó trong suốt gần một tháng.
Các giống lan Hỏa Hoàng
Hỏa Hoàng là tên gọi chung của hai giống lan có tên khoa học sau:
- Ascocentrum miniatum: Cánh hoa hẹp dài, màu cam sáng với xu hướng vàng, đôi khi có sọc trên cánh hoa. Lưỡi hoa từ hơi cong tới cong quặp vào trong.
- Ascocentrum garayi: Cánh hoa tròn, cánh xếp khít, hình dạng giống chiếc lá. Màu cam đậm hơn và lưỡi hoa thẳng.
Cần lưu ý rằng hầu hết các trang web tiếng Việt dẫn chứng hình ảnh về hai giống này đều sai. Thường thì họ viết về cây Ascocentrum miniatum nhưng lại dẫn hình cây Ascocentrum garayi. Nếu bạn có thể chứng minh tôi sai với thông tin khoa học và nguồn đáng tin cậy, tôi sẽ tặng bạn 1 giò Hỏa Hoàng – Ascocentrum garayi trị giá từ 500k trở xuống. Tôi không thiếu lan, chỉ mong tìm được chân lý và sự thật (nguồn).
Hiện nay, trong số các loại Hỏa Hoàng ở Việt Nam, giống Ascocentrum garayi chiếm số lượng lớn. Ở các nước châu Âu, Mỹ và Nhật Bản, giống này có giá cực kỳ đắt, với mỗi cây 10cm có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Trong khi đó, ở Việt Nam, giá chỉ bằng 1/100 – 1/10 so với giá quốc tế. Thật đáng tiếc khi chúng ta có báu vật như vậy mà lại không biết trân trọng.
1. Thời điểm trồng Hỏa Hoàng
Hỏa Hoàng thích hợp trồng quanh năm, trừ mùa đông ở vùng bắc. Loài lan này sống ở vùng nóng và ấm, phân bố ở độ cao từ 0m đến 1000m.
Cây Hỏa Hoàng cần môi trường độ ẩm không khí cao, nhưng độ ẩm cục bộ trên giá thể hoặc trong chậu phải vừa phải. Điều quan trọng là giá thể phải thoáng khí.
Cây không có mùa nghỉ trong suốt năm nên không nên để cây bị khô bất kỳ lúc nào. Khi cây bị khô, sẽ dẫn đến sự mất ổn định trong chu trình sinh trưởng, cây trở nên yếu và lá chân bị rụng. Vì vậy, bạn cần tưới nước đều đặn 2 lần trong ngày và giữ độ ẩm xung quanh cây cao.
Bí quyết của tôi là treo cây Hỏa Hoàng thật xa mặt đất, gần mặt đất càng tốt, chỉ cho cây nhận ánh sáng 50% (ánh sáng gián tiếp) và đảm bảo nền đất luôn ẩm ướt. Điều quan trọng là giữ cho nền đất luôn ẩm ướt để lan đơn thân giữ lá chân.
Mặc dù trên các trang web tiếng Việt thường khuyên ít tưới hoặc ngừng tưới từ tháng 12 đến tháng 2, nhưng tôi chưa bao giờ làm như vậy. Tôi nhận thấy việc ngừng tưới nước là một con dao hai lưỡi. Việc ép khô cây làm kích thích sự phân hóa mầm hoa, nhưng cách này cũng làm yếu cây và rụng lá gốc.
Có thể có người nói rằng cây Hỏa Hoàng trên rừng cũng chịu khô hạn suốt mùa khô. Điều đó đúng, nhưng bạn đã thấy cây Hỏa Hoàng trên rừng có bộ lá đẹp không? Nếu bạn muốn chăm sóc cây trong vườn giống như trên rừng, tôi hỏi bạn, người ta làm phân kích hoa để làm gì? Nếu bạn trồng cây trong vườn mà cây còn xấu hơn cả cây trên rừng mà không ai chăm sóc, liệu bạn có thực sự yêu hoặc đam mê với lan?
2. Giá thể cho Hỏa Hoàng
Hỏa Hoàng là loại lan không thích thay đổi giá thể, rễ của nó có thể sống hàng chục năm. Vì vậy, bạn nên chọn giá thể mà bạn tin rằng nó có thể chịu được tác động của nắng mưa và nước trong thời gian dài.
Ví dụ, lũa và các loại gỗ cứng như vải, nhãn, vú sữa già, lõi mít, thanh mai, dẻ, nu bằng lăng, cột bê tông cốt thép… có thể được sử dụng. Nếu trồng trong chậu, bạn nên chọn chậu đất nung già hoặc sành và bỏ vỏ thông cỡ lớn hoặc than cục hoặc viên đất nung hoặc gạch non vào chậu.
3. Xử lý giống Hỏa Hoàng
-
Giống lan bóc từ rừng: Cắt tỉa rễ chết và dập gãy, chỉ để lại khoảng 3-5cm rễ tươi.
-
Cây thuần muốn thay đổi giá thể: Cố gắng giữ lại rễ non và tơ khỏe mạnh càng nhiều càng tốt. Trước khi bóc ra khỏi giá thể cũ, nên ngâm cây trong nước trong 30 phút để dễ lấy lan ra. Nếu muốn cây nhanh chóng bám vào giá thể mới, bạn nên cắt bớt rễ để cây ra càng nhiều rễ mới.
-
Ngâm cây vào dung dịch Physan 20 với liều lượng 1ml/1 lít nước trong 10 phút.
-
Sau đó, ngâm cây vào chế phẩm Hùng Nguyễn với liều lượng 1ml/1 lít nước trong vòng 1-2 tiếng. Bạn cũng có thể ngâm cây trong B1 pha chung với chiết xuất tảo biển hoặc nhộng tằm hoặc chiết xuất rong biển. Cây đơn thân không nên dùng Atonik, vì Atonik không hiệu quả trên lan đơn thân.
-
Sau đó, ghép cây (nếu đã chuẩn bị giá thể mới). Nếu bạn có nhiều thời gian và muốn thử nghiệm với lan, bạn có thể treo ngược gốc cây lên trời với ánh sáng 40-50%, gần mặt đất và đảm bảo độ ẩm không khí trên 85%, phun sương 2 lần/ngày. Tôi đảm bảo rằng tốc độ ra rễ sẽ nhanh hơn nhiều so với ghép ngay lập tức. Tuy nhiên, điều này có hai mặt, vì mọi thứ đều có nhược điểm của nó.
4. Cách ghép và lưu ý sau khi ghép
-
Dùng dây nilon, dây nhôm bọc nhựa hoặc sợi đan len để buộc chặt cây lan vào đũa. Không được dùng dây thép để buộc lan.
-
Nên trồng lan so le và xếp thẳng hàng để hoa trổ ra có thể được phô bày đều tất cả các vòi hoa, tránh làm cây trên chèn lên vòi hoa của cây dưới và hạn chế cây bên trên bị nhiễm bệnh và chảy dịch khuẩn làm chết cây bên dưới.
-
Nên trồng các cây cùng kích thước vào 1 giò để hoa nở đều và nâng cao giá trị thẩm mỹ cho giò lan.
-
Sau khi ghép, nên để cây cách mặt nền khoảng 10-50cm, ăn nắng 40% (có ánh sáng đọc sách là được, không cần nắng cũng không sao). Đảm bảo nền đất luôn ẩm hoặc thậm chí biến nền thành ao là tuyệt vời. Tưới 2 lần mỗi ngày, thật đẫm giá thể. Hạn chế tưới vào ngọn để tránh nước đọng trên ngọn.
-
Đợi cho bộ rễ mới bám chắc vào giá thể sau đó bạn có thể treo cây lên giàn với ánh nắng 50-60%.
-
Khi cây đã thuần 1 năm, khỏe mạnh với rễ nhiều, độ ẩm không khí cao, bạn có thể cho cây ăn nắng 70% (tương đương với lưới xanh đen của Thái).
-
Khi tôi nhập hàng từ Lào về, tất cả lá của cây Hỏa Hoàng đều có màu tím hoặc đốm tím. Điều này không phải là bệnh mà là hiện tượng do nắng quá nhiều, thiếu đạm và magiê. Trong trường hợp này, bạn chỉ cần để chỗ mát và phun chế phẩm Hùng Nguyễn mỗi tuần 1 lần kết hợp với phân NPK + TE, sau 2 tháng lá sẽ trở lại xanh mướt.
5. Phân bón
Tôi luôn tin rằng sự ổn định và bền vững quan trọng hơn tốc độ tăng trưởng. Vì vậy, quan điểm cá nhân của tôi luôn là NPK+TE: 20-20-20 + TE cho cây từ sau khi kết thúc hoa cho tới hơn 8 tháng sau đó. Phun phân 7-15 ngày 1 lần.
Trong suốt quá trình này, giúp bộ rễ phát triển tốt và tăng cường sức đề kháng của cây, bạn nên sử dụng chế phẩm Hùng Nguyễn 7-15 ngày 1 lần. Khi chuyển sang quá trình kích bông, bạn có thể ngừng sử dụng chế phẩm.
Thường thì Hỏa Hoàng nở từ tháng 2-4 âm lịch, tức cuối xuân đầu hè. Vì vậy, vào tháng 1 âm lịch, tôi chuyển từ 20-20-20 + TE sang 6-30-30 + TE hoặc 6-32-32 + TE (loại từ Thái Lan) hoặc Siêu Lân 10-60-10 + TE để kích thích quá trình phân hóa tạo mầm hoa. Phun phân 5-7 ngày 1 lần, phun khoảng 5-8 lần.
Khi cây lan bắt đầu nụ, chỉ phun phân vào rễ và né nụ. Khi gần nở, ngừng phun phân hoàn toàn. Phun phân nên được thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều mát khi nhiệt độ trong ngày không quá 30 độ C.
Nếu bạn sống ở vùng nhiệt đới hoặc miền Bắc trong mùa hè, bạn nên phun phân vào khoảng 6-7 giờ sáng. Sau đó, tưới nước nhẹ để rửa sạch phân đi và tránh việc phân bị axit hóa làm cháy tế bào lá. Nếu phun phân vào buổi chiều, hãy phun lúc 16h. Trước khi phun phân, hãy tưới nhẹ để ướt bề mặt lá, sau đó đợi trong nửa tiếng cho ráo nước rồi mới phun phân.
Không nên dùng phân sau những trận mưa lớn hoặc khi tưới nước nhiều. Phân có thể được pha chung với 1-3 loại khác nhau, nhưng không nên kết hợp với thuốc trừ sâu và thuốc trị bệnh vì điều này sẽ làm giảm hiệu quả của cả các chất liệu.
Nếu bạn không có nhiều thời gian, bạn có thể sử dụng phân tan chậm cho cây. Đặt phân sao cho khi tưới nước, phân chảy xuống rễ cây và cây có thể hút lên nhiều nhất. Khi đã áp dụng phân tan chậm, bạn không cần phun thêm NPK nữa.
Mặc dù phân bón lá, nhưng để hiệu quả tốt nhất, hãy phun đẫm vào giá thể và bộ rễ, sau đó mới phun lên lá.
6. Thuốc phòng trừ sâu bệnh
A. Thuốc trừ sâu bao gồm thuốc trị rệp, rầy, kiến và nhện đỏ. Cá nhân tôi thường pha chung Movento với Pesieu và phun định kỳ mỗi tháng vào mùa mưa và 2 tháng vào mùa khô. Vì các loại côn trùng này phát triển mạnh hơn vào mùa khô.
B. Thuốc trị bệnh:
- Thuốc trị nấm và khuẩn Agrifos 400, phun 1 lần mỗi nửa tháng.
- Nano Bạc, phun mỗi nửa tháng xen kẽ với Agrifos 400. Tức là mỗi tuần phun phòng nấm và khuẩn 1 lần.
Hai loại thuốc trên không độc hại, an toàn cho phụ nữ mang bầu và trẻ em. Ngoài ra, chúng thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, do số lượng hàng giả hoặc không đạt yêu cầu chất lượng quá nhiều, bạn cần liên hệ với những nhà cung cấp uy tín và có thương hiệu đáng tin cậy. Hãy nhớ rằng cái gì càng tốt thì càng có nhiều hàng giả và hàng nhái. Không ai muốn làm giả một sản phẩm không tốt.
Ngoài ra, bạn cũng nên phun Nano đồng 1-2 lần mỗi tháng để phòng tránh một số bệnh như thán thư và tăng sức đề kháng cho cây, giúp cây chịu được rét và làm mướt lá lan.
Trên đây là những phương pháp phòng và chữa bệnh. Tuy nhiên, nếu bạn muốn chữa bệnh nhanh chóng và hiệu quả, bạn nên sử dụng thuốc trị khuẩn như Kasumin, Starner, Poner và thuốc trị nấm như Antracol, Metalaxyl, Aliette, TopsinM, Daconil…
Tôi viết bài khiến nó dài như sông Trường Giang và không phải là một bài viết khoa học. Tôi biết rằng bạn nghĩ tôi không biết điều đó. Tôi chỉ có một yêu cầu duy nhất cho bạn sau khi đọc xong: hãy chia sẻ nội dung này cho bạn bè để giúp nâng cao văn hóa đọc của người Việt Nam.
