Phương pháp phòng trừ Ruồi Vàng bảo vệ cây ăn quả, rau ăn quả

Trong lĩnh vực sản xuất cây ăn quả (Cam, Nhãn, Vải, Mận, Doi, Ổi, Hồng xiêm, táo,…) và rau ăn quả (Bí xanh, Dưa, Cà, Mướp, Mướp đắng,…), cả trồng tập trung lẫn nhỏ lẻ hộ gia đình đang đối mặt với một vấn đề gây hại đáng lo ngại, ảnh hưởng đến năng suất, mẫu mã và chất lượng, thậm chí khiến cho không ít cây không thể thu hoạch được. Đó chính là Ruồi Vàng, biệt danh “ruồi đục quả”.

Ruồi đục quả gây hại quanh năm và tấn công từng giai đoạn phát triển của từng loại cây trồng (khi quả lớn và chín). Khi bị ruồi đục quả, quả có thể cong queo, hình dạng biến dạng, thối rụng hàng loạt hoặc khi chúng ta thấy con dòi nằm trong thịt quả, sẽ khiến ta mất cảm giác ngon miệng và thậm chí sợ hãi. Để giúp bà con nông dân và người sản xuất có thông tin cần thiết để bảo vệ thành quả cây ăn quả, rau ăn quả, chúng tôi xin giới thiệu một số đặc điểm và phương pháp phòng trừ ruồi đục quả mà bà con có thể áp dụng.

Đặc điểm hình thái:

• Trưởng thành: Ruồi Vàng có kích thước gần bằng ruồi nhà, có màu vàng, cánh trong. Khi đậu, hai cánh của ruồi được gập vuông góc với thân. Thời kỳ quả gần chín, ruồi tập trung nhiều dưới tán lá, và đậu trên mặt quả. Ruồi dùng ống đẻ trứng chích sâu vào thịt quả để đẻ trứng. Ruồi có thể sống từ 20-40 ngày và mỗi con cái có thể đẻ khoảng 400 trứng.

• Trứng: Ruồi cái dùng ống để chọc sâu vào vỏ quả rồi đẻ từ 5-10 trứng vào mỗi quả. Các vết chích để trứng bằng đầu kim hơi lõm xuống. Sau 2-3 ngày, trứng sẽ có màu nâu sẫm rõ ràng và dễ nhìn thấy bằng mắt thường. Trứng có hình dạng như quả chuối và màu trắng.

• Sâu non (dòi): Trứng nở thành sâu non có đầu nhọn và đít bằng, chúng ăn phần thịt của quả và gây hại. Quả bị tấn công sẽ có dạng biến dạng và thối nhũn từng phần, thường bị rụng. Khi chúng ta cắt quả ra, dòi sẽ trắng đục. Sâu non sống trong khoảng 8-10 ngày, sau đó chui xuống đất để trở thành nhộng.

• Nhộng: Nhộng nằm dưới mặt đất ở độ sâu 2-3cm và có màu nâu. Sau 7-10 ngày, nhộng hóa thành ruồi trưởng thành.

Vòng đời của ruồi vàng kéo dài từ 30-60 ngày.

Phương pháp phòng trừ ruồi hại quả:

• Bao bọc quả: Đây là biện pháp quan trọng và mang lại hiệu quả cao, được nhiều người sản xuất lựa chọn. Khi quả đã vào giai đoạn lớn, chúng ta dùng loại bao quả chuyên dụng để bọc từng quả và giữ nguyên cho đến khi thu hoạch. Nếu trồng ít cây, ta có thể dùng túi nilon bình thường để bọc quả (nhưng khi bọc, cần dùng vật nhọn như đầu tăm chọc một số lỗ thông hơi ở túi để quả vẫn có thể hô hấp bình thường).

• Dùng vải màn: Nếu có điều kiện, chúng ta có thể bao toàn bộ cây bằng vải màn, nhất là đối với những cây cao và có giá trị kinh tế cao.

• Vệ sinh đồng ruộng: Khi quả bị ruồi hại, chúng thường rơi rụng sớm, bị thối trên cây hoặc có dạng biến dạng. Để giảm nguồn sâu, ta nên thu nhặt hết các quả thối, rụng và có dạng biến dạng, sau đó tiêu hủy chôn lấp hoặc xử lý.

• Thu hoạch quả: Chọn thời điểm thu hoạch quả thích hợp nhất, không nên để quả chín lâu trên cây để hạn chế tác hại của ruồi.

• Dùng thuốc, bả, tấm dính:

  • Dùng thuốc dẫn dụ diệt ruồi “Vizubonr-D,…”: Trong hộp có 2 lọ thuốc, 1 lọ chứa chất dẫn dụ và 1 lọ chứa chất diệt ruồi. Khi sử dụng, mở nắp 2 chai thuốc, đổ toàn bộ lọ chứa chất diệt ruồi vào lọ chứa chất dẫn dụ, sau đó đậy nắp kín và lắc đều. Sau đó, sử dụng bông hoặc vải tẩm khoảng 1-2ml hỗn hợp dung dịch đã trộn để bẩy treo lên cây. Bẫy có thể mua sẵn hoặc sử dụng chai-hộp nhựa đục 4 lỗ xung quanh. Treo 2 bẫy/sào500m2, treo trực tiếp trên cây hoặc cọc choái, cách mặt đất từ 1-2m ở nơi có bóng mát để tránh ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp, làm giảm hiệu lực. Sau 10-15 ngày, tẩm thuốc lại 1 lần và tiếp tục cho đến khi thu hoạch quả.
  • Dùng tấm dính: Sử dụng các loại tấm dính diệt ruồi vàng, bóc ra và treo lên cây (tuỳ theo mật độ ruồi và diện tích cụ thể từng vườn để treo tấm dính phù hợp). Ngoài tác dụng diệt ruồi đục quả, tấm dính còn giúp diệt các loại côn trùng khác khi chúng bị dính vào.
  • Dùng bả: Dùng Metyl Eugernol (chất dẫn dụ ruồi đực) pha với 5% Nalet hoặc với thuốc trừ sâu có hoạt chất Fipronil (Regent 800WG, Rigell 800WG, Tango 50SC,…) để diệt ruồi đực. Sử dụng một mảnh vải nhỏ (chiều rộng 2cm, chiều dài 10cm) nhúng hỗn hợp thuốc đã pha vào, sau đó treo vào các cành nhỏ dưới tán cây. Phía trên mảnh bả cần che mảnh nilon khoảng 15cm x 15cm để tránh mưa. Hoặc sử dụng chai-hộp nhựa loại 1 lít đục 4 lỗ tròn vuông góc giữa chai, móc vải đã tẩm hỗn hợp vào trong chai và treo dưới tán cây nơi có bóng mát, cách mặt đất 1-2m. Mỗi ha treo 4-5 bả và thay bả 1 lần mỗi tuần (bắt đầu từ khi quả vào giai đoạn lớn cho đến khi thu hoạch).
  • Phun hỗn hợp bả protein: Sử dụng Ento-Pro 150DD và Sofri protein 10DD, pha 100ml Ento-Pro + 0,1g (thuốc) Regent 800WG, Rigell 800WG + 0,8 1 lít nước. Mỗi cây phun 1 điểm, mỗi điểm phun 1m2 tán lá, cách mặt đất 1,5-2m (đối với cây ăn quả) hoặc cách một luống phun 1 luống, khoảng cách điểm phun từ 4-5 mét (đối với rau ăn quả). Lượng phun 50ml hỗn hợp/điểm, phun trước thu hoạch rộ 1,5-2 tháng đến khi thu hoạch xong, phun định kỳ 5-7 ngày/lần và phun 6-10 lần mỗi vụ quả. Tránh phun vào những ngày mưa, vì chế phẩm sẽ không có tác dụng hấp dẫn và diệt ruồi.
  • Sử dụng một số loại quả chín trước, có mùi thơm như chuối, mít, dứa,… cắt lát và phun thuốc trừ sâu có hoạt chất Fipronil (Regent 800WG, Tango 50SC,…) lên sau đó treo xung quanh vườn để dẫn dụ ruồi và tiêu diệt chúng.

Đây là một số phương pháp phòng trừ ruồi đục quả mà bà con nông dân và người sản xuất có thể tham khảo và áp dụng. Hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp bảo vệ thành quả sản xuất cây ăn quả và rau ăn quả một cách hiệu quả.